Agape: მეხსიერების წვიმა და დროის აჩრდილები
26.11.2025
2025 წლის 8 ნოემბრიდან პეკინში მდებარე გალერეა WHITE SPACE ვაჟიკო ჩაჩხიანის რიგით მეორე სოლო გამოფენას, სახელწოდებით „აგაპე“ (Agape), მასპინძლობს. ექსპოზიცია, რომელიც დამთვალიერებლისთვის 2026 წლის 10 იანვრამდე იქნება ღია, მხატვრის ცნობილი ინსტალაციის — Living Dog among the Dead Lions (Agape) — ახლებურ ვერსიასა და ტყავის ქანდაკებების სერიას აერთიანებს. ის მასალათა პოეტური ენით სიცოცხლის, მეხსიერებისა და ტრავმის დიალექტიკას იკვლევს.
სათაური „აგაპე“ ძველბერძნული წარმოშობისაა და უანგარო, უმაღლესი ფორმის სიყვარულს აღნიშნავს. სწორედ ეს ცნება კრავს ერთ მთლიანობად გამოფენის ნარატივს ინდივიდუალური და კოლექტიური ფსიქოლოგიური მდგომარეობების შესახებ.
სივრცის ეპიცენტრში ჩაჩხიანის საკულტო ნამუშევარი — „ცოცხალი ძაღლი მკვდარი ლომების გარემოცვაში“ (Agape) დგას. ეს არის სახლი, რომელიც ერთდროულად დასახლებულისა და მიტოვებულის შთაბეჭდილებას ტოვებს, სავსეა სიცოცხლის კვალით, თუმცა მასში ადამიანები არ არიან. ნამუშევარი თავდაპირველად 2017 წლის ვენეციის ბიენალეზე, საქართველოს პავილიონში იყო წარმოდგენილი, ახლა კი ის უფრო ლაკონიური ფორმით ბრუნდება.
სახლის ინტერიერში განუწყვეტლივ წვიმს. თბილი, მკრთალი შუქის ფონზე ავეჯი და საოჯახო ნივთები სინესტისგან ჩუმად დეფორმირდება და იხრწნება, მაშინ როცა ნაგებობის ექსტერიერი ხელუხლებელი რჩება. ეს დრამატული კონტრასტი შიდა და გარე მდგომარეობას შორის იმ ფსიქიკურ სივრცეს ეხმიანება, სადაც ისტორიული აჩრდილები სახლის მყუდროებაში იჭრებიან. წვიმა აქ ორბუნებოვანია: ის ერთდროულად განწმენდის სიმბოლოც არის და გამანადგურებელი ძალაც, რომელიც რეცხავს და ააშკარავებს დაფარულ ჭრილობებს, თუმცა ამავდროულად აჩქარებს შინაგან რღვევას. სახლი იქცევა ფსიქოლოგიურ სარკედ, რომელიც ოჯახისა და „მე“-ს დათრგუნულ მოგონებებზე დუმილში საუბრობს. ნამუშევრის სახელი, რომელიც „ეკლესიასტედანაა“ ნასესხები და გადააზრებული, არსებობის სისუსტესა და სიცოცხლისადმი ადამიანის დაუოკებელ ნებაზე მიგვანიშნებს.
წვიმის სახლს გარს აკრავს ტყავის ქანდაკებების ჯგუფი, რომელიც გამოფენის ფილოსოფიურ ძიებას კიდევ უფრო აღრმავებს. ეს ნამუშევრები იქმნება ყოფითი საგნების — ძველი ავეჯისა თუ სოფლის პარკებიდან აღებული ქვის ფიგურების — გადამუშავებულ ხბოს ტყავში გახვევის გზით. როდესაც შიგთავსს აცლიან, რჩება მხოლოდ ტყავის ცარიელი გარსი — მოჩვენებითი ნიჟარები, რომლებიც ერთდროულად წარსულის სიმძიმით დამძიმებულნიც არიან და ჰაერივით მსუბუქნიც.
„ეს ფორმები ემოციური ექოებია, მეხსიერების ანაბეჭდები“, — აღნიშნავს მხატვარი.
ქანდაკებები ხშირად ჯგუფურადაა განლაგებული — მაგალითად, ცხვრებისა და ლომების დაპირისპირება ან დედა-შვილის კავშირი. ისინი სოციალურ და ოჯახურ სისტემებში ჩაბუდებულ ძალაუფლების, სიახლოვისა და სისუსტის სტრუქტურებს ააშკარავებენ. ტყავი, როგორც მასალა, რომელიც ტკივილთან და მოკვდაობასთან ასოცირდება, არსებული ობიექტისგან გამოცალკევების შემდეგ ერთგვარ სპექტრულ მარადიულობას იძენს.
ეს ქანდაკებები არ არის ისტორიის მძიმე მონუმენტები; ისინი უფრო ჰაეროვანი „რეზონანსებია“, რომლებიც ფიქრებივით დაცურავენ სივრცეში და კაპიტალისტურ ეპოქაში ემოციის ეფემერულობას აყენებენ კითხვის ნიშნის ქვეშ. მხატვრის დაკვირვებით, კაპიტალიზმის ტრაგედია „გრძნობების წარმავლობასა და სულის დისბალანსშია“. ამის საპირისპიროდ, ვაჟიკოს ნამუშევრები თანაგრძნობის, ემპათიის და სოლიდარობის გაცოცხლებას ისახავს მიზნად.
მყარი „წვიმის სახლში“, მშვიდი ფასადის მიღმა, ინტერიერი დეფორმირდება, ხოლო ტყავის სხეულები შინაგანი სიცარიელის ხარჯზე მსუბუქდება. მათი ეს ურთიერთმიმართება თითქოს ერთ მთავარ კითხვას სვამს: საბოლოოდ შთანთქავს თუ არა აღუიარებელი აჩრდილები სიცოცხლეს, თუ ტრავმის გათავისუფლების შემდეგ, არსებობას შეუძლია ბუმბულივით მსუბუქად აიჭრას ზეცისკენ?
